Theo dõi trên nhiều diễn đàn về giao thông, dưới những hình ảnh hay video về một vụ tai nạn nào đó, tôi đọc được rất nhiều bình luận với nội dung chửi rủa, hay nặng hơn là đòi xử phạt, thậm chí yêu cầu “dẹp” luôn trung tâm sát hạch lái xe, nơi đào tạo và tổ chức thi - sát hạch bằng lái cho tài xế vừa lái xe gây tai nạn.
Đáng nói, không ít bình luận bày tỏ ý kiến rất vô lý. Vô lý một cách khó hiểu. Bởi lẽ, nhiều vụ tai nạn nguyên nhân xuất phát hoàn toàn từ việc cá nhân tài xế có hành vi lái xe cẩu thả, thiếu ý thức trách nhiệm, chứ chẳng liên quan gì đến việc đào tạo, sát hạch lái xe.
Tôi lấy ví dụ về vụ việc một tài xế lái ô tô Huyndai Accent tại Hà Nội mới đây. Đoạn video ghi lại cho thấy rõ ràng người này vừa lái xe với tốc độ cao, vừa sử dụng điện thoại di động dẫn đến mất tập trung và lạc tay lái, khiến xe đâm vào một chiếc container ngược hướng. Nếu xem kĩ đoạn video ghi lại vụ việc, phân tích một cách lý trí có thể thấy, lỗi hoàn toàn do tài xế quá cẩu thả, xem thường pháp luật.
Thế nhưng thật khó hiểu, bên dưới nhiều bài đăng cả trên facebook hay tik tok tôi đều đọc được rất nhiều bình luận tỏ ra bức xúc, chửi bới, đồng thời yêu cầu cơ quan chức năng phải vào cuộc điều tra và cho “dẹp tiệm” trung tâm đào tạo - sát hạch lái xe đã đào tạo và xác nhận cho phép cấp giấy phép lái xe cho tài xế này.
Tài xế lái xe Huyndai Accent đi ẩu gây tai nạn nghiêm trọng
Thêm một vụ việc khác cách nay cũng chưa lâu. Một tài xế lái container vượt ẩu bất chấp đường có vạch kẻ đơn màu vàng liền nét và khúc cua khuất tầm nhìn “gây họa” cho xe khác đi đúng luật. Tương tự vụ việc nêu trên, trong tình huống này, dễ nhận thấy lỗi hoàn toàn do ý thức của tài xế quá kém và thái độ liều lĩnh, bất cháp khi lái xe. Hoàn toàn xuất phát từ cá nhân tài xế này. Thế nhưng, bên dưới những bài viết liên quan đến vụ này, tôi cũng đọc được vô số bình luận yêu cầu “xử lý”…trường dạy lái xe.
Dĩ nhiên, xin nhấn mạnh rằng, tôi không phủ nhận thực trạng hiện nay đang có không ít trung tâm đào tạo - sát hạch lái xe rất thiếu chất lượng, dễ dãi trong khâu sát hạch, cấp giấy phép. Nhưng, chuyện nào ra chuyện đó. Chúng ta nên rạch ròi, kể cả trong cách suy nghĩ.
Trung tâm đào tạo, sát hạch lái xe là nơi đào tạo bạn từ lý thuyết lái xe, luật giao thông, nguyên tắc khi tham giao giao thông đến kĩ năng lái xe cơ bản, đủ để học viên có thể lái xe an toàn khi tham gia giao thông. Tuy nhiên, trung tâm dạy lái xe không có nghĩa vụ “bảo kê” cho bạn, giúp bạn luôn lái xe an toàn trong mọi hoàn cảnh. Việc xử lý tình huống hay đưa ra các quyết định khi tham gia giao thông đều xuất phát từ ý chí, suy nghĩ cá nhân và kĩ năng do rèn luyện mà có của mỗi người. Lấy ví dụ, khi học lái xe, thầy giáo chắc chắn sẽ dạy bạn về luật và các quy tắc giao thông. Thế nhưng, việc chấp hành hay không, rõ ràng từ cá nhân mỗi người.
Đó là chưa kể, môi trường giao thông ở Việt Nam vốn dĩ rất phức tạp. Đa số vụ tai nạn xảy ra, nguyên nhân nếu không phải vì yếu tố khách quan, bất khả kháng thì phần lớn đều bắt nguồn từ việc nhiều người lái ẩu, kém ý thức, không chấp hành luật lệ.
Ý thức tham gia giao thông tùy thuộc vào mỗi tài xế, trường đào tạo - sát hạch lái xe chỉ trang bị cho bạn kiến thức, kĩ năng lái xe căn bản.
Thế nên, sẽ thật khôi hài và vô lý nếu một tài xế nào đó lái xe cẩu thả, bất chấp dẫn đến tai nạn, còn chúng ta lại vô tư, đổ lỗi cho các trung tâm đào tạo, sát hạch lái xe. Cách tư duy này khiến tôi nhớ đến một câu chuyện cũng khá “nực cười” trong giáo dục, khi nhiều phụ huynh có tâm lý “khoán trắng” trách nhiệm dạy dỗ con cái cho nhà trường. Trong khi, môi trường sống, sự quan tâm chăm sóc, giáo dục từ gia đình và chính quá trình học tập, rèn luyện mới là yếu tố quyết định, hình thành con người, nhân cách của một đứa trẻ.
Trường đào tạo lái xe về cơ bản cũng là một trường học như vậy. Thầy giáo sẽ trang bị cho bạn kiến thức, kỹ năng lái xe căn bản nhất, còn việc lái xe tham gia giao thông như thế nào, hoàn toàn phụ thuộc ở bạn.
Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một người đang sống và làm việc tại Hà Nội.
>>> Hệ thống chương trình giảng dạy lái xe ở Việt Nam liệu có đang phù hợp hay không? Cùng xem Dạy lái xe ở Việt Nam đang có điểm nào thiếu an toàn?
